Kasper Elyan, znany również pod imionami Elian lub Helian, urodził się około 1435 roku w Głogowie, a zmarł w 1486 roku. Jest to ważna postać w historii Polski, bowiem w swojej roli jako kanonik kapituły katedralnej we Wrocławiu, odegrał kluczową rolę jednego z pierwszych polskich drukarzy.
Warto zauważyć, że Kasper Elyan był pierwszym drukarzem polskim, który przynajmniej trzydzieści pięć lat po wynalezieniu druku przez Jana Gutenberga, podjął się wydrukowania tekstu w ojczystym języku.
Jego wczesne życie związane było z rodziną mieszczańską w Głogowie, gdzie jego ojciec był rzemieślnikiem. Dziadek Marcina, wywodził się z okolic Polkowic, co daje wgląd w jego korzenie. Kasper nie był jedynym dzieckiem w rodzinie, miał także dwoje rodzeństwa: siostrę oraz młodszego brata Ambrożego.
Wykształcenie
Kasper Elyan uzyskał swoje wykształcenie w obszarze sztuk wyzwolonych oraz prawa kanonicznego, studiując w trzech różnych miastach: Lipsku, Krakowie oraz Erfurcie. Jego obecność w spisie studentów uniwersytetu w Lipsku z 1451 roku potwierdza fakt, że był zarejestrowany w narodowości polskiej, co można znaleźć w notatce „natione Polonus” wpisanej przy jego nazwisku.
W 1455 roku uzyskał tytuł bakałarza, a następnie, w 1461 roku, podjął studia w Krakowie. W niedługim czasie potem, zdecydował się na dalszą naukę na wydziale prawa w Erfurcie.
Po zakończeniu swoich studiów, prawdopodobnie udał się do Kolonii, gdzie zdobył umiejętności w zakresie drukarstwa.
Drukarnia Świętokrzyska
W 1470 roku Kasper Elyan wrócił do swojego kraju. Z pomocą finansową kapituły wrocławskiej, zdołał założyć drukarnię we Wrocławiu, która oficjalnie zaczęła działać w roku 1475. Już w tym pierwszym roku działalności wydano tam dwa istotne druki religijne. Główna tematyka produkcji w drukarni Elyana koncentrowała się na dziełach znaczenia kościelnego, dedykowanych duchowieństwu. Wśród publikacji znalazły się prace wielkich teologów, takich jak Tomasz z Akwinu oraz Jan Gerson.
Oprócz literatury religijnej, w ofercie oficyny znalazł się także jeden świecki utwór, którym była *Facetiarum liber* autorstwa Joannesa Poggiusa, wydany w 1482 roku. Ta różnorodność tematów potwierdza zaangażowanie Elyana w rozwój życia intelektualnego w swoim mieście.
Drukarnia działała do roku 1482. W tym czasie, na zlecenie biskupa wrocławskiego, Elyan podjął się podróży do Rzymu, w której spędził trzy lata. Niestety, podczas powrotu do kraju zmarł, prawdopodobnie w trakcie podróży.
Przed swoim wyjazdem do Rzymu, Elyan powierzył drukarnię mieszczaninowi Janowi Klugemu, oddając ją w depozyt. Po 1483 roku brakuje dalszych informacji na temat działalności jego tłoczni, co zostawia wiele pytań bez odpowiedzi na temat jej późniejszej historii.
Przypisy
- a b JerzyJ. Oleksiński JerzyJ., I nie ustali w walce, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1980 r., s. 51, ISBN 83-10-07610-X.
- Hieronim Szczegóła, Kasper Elyan z Głogowa, pierwszy polski drukarz, Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1968 r.
- Wydra 1984 r., s. 305.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Janusz C. Szajna | Leszek Zbigniew Ciunik | Johann Ignaz Felbiger | Jan z Głogowa | Sylwia Krzemińska | Ryszard Balicki | Joachim Pastorius | Andrzej Schoneus | Salomon Munk | Eduard Munk | Dawid Chrystian Beicht | Marzenna Magda-AdamowiczOceń: Kasper Elyan