Andrzej Schoneus

---

Życiorys

Andrzej Schoneus pochodzi z Głogowa, gdzie urodził się w rodzinie o niemieckich korzeniach. Po zakończeniu edukacji w lokalnej szkole podjął dalsze studia w Akademii Krakowskiej, gdzie zdobył dyplomy: bakałarza w 1584 roku oraz magistra sztuk wyzwolonych w 1586 roku; w tym samym czasie rozpoczął pracę jako nauczyciel akademicki. Dopiero w 1593 roku, kiedy uzyskał probostwo w rzymskokatolickiej parafii w Nowym Korczynie, zyskał środki pozwalające na kontynuowanie nauki za granicą.

Studia odbył w Padwie, a następnie w Rzymie, gdzie w 1598 roku uzyskał dyplom doktora obojga praw. Po powrocie do ojczyzny znów poświęcił się pracy akademickiej, zmieniając jednak probostwo na bardziej dogodną lokalizację w Proszowicach, leżących pod Krakowem. Od 1603 roku objął posadę proboszcza w Pajęcznie, a później, od 1606 roku, w parafii Znalezienia Krzyża Świętego i św. Andrzeja Apostoła w Końskowoli, łącząc przez pewien czas obie funkcje.

Na dodatek, pełnił także inne funkcje kościelne w Krakowie. Z biegiem czasu zaczęły one wpływać na jego decyzję o porzuceniu kariery akademickiej.

Twórczość

Ważniejsze utwory

Andrzej Schoneus jest autorem wielu istotnych dzieł, które miały znaczący wpływ na rozwój literatury polskiej w XVI wieku. Do jego najważniejszych utworów należy zaliczyć:

• „Adonis… ad G. Radivilum ecloga gratulatoria”, wydane w Krakowie w 1581 roku przez drukarnię Łazarza Andrysowica; ponownie wydane przez J.G. Boehme w zbiorze „Poetarum polonorum carmina pastoralia” w Altenburgu w 1779 roku,
• „Daphnis seu de funere magni Stephani I, regis Polonorum”, również wydane w Krakowie w 1588 roku w drukarni A. Piotrkowczyka; przedr. J.G. Boehme w zbiorze z 1779 roku,
• „Palaemon seu Promnicum Crasinianum, in tumultu bellico conservatum”, wydane w Krakowie w 1589 roku przez tę samą drukarnię; tekst ten jest alegoryczną przetworzeniem Eklog Wergiliusza, które znaleźć można w zbiorze J.G. Boehme,
• „Navis munificia ad Petrum Costkam, episcopum Culmensem…”, Kraków 1590, drukarnia Łazarzowa; fragmenty tego dzieła można znaleźć w pracach T. Glemmy dotyczących Piotra Kostki z 1959 roku,
• „Questio de angelis”, opublikowane w Krakowie w 1602 roku w drukarni A. Piotrkowczyka.

Przekłady

W dorobku Andrzeja Schoneusa znajdują się także tłumaczenia, w tym ważna praca:

• „Summa philosophiae naturalis” autorstwa św. Alberta Wielkiego, wydana w Krakowie w 1587 roku, będąca tłumaczeniem z greckiego na łacinę.

Listy

W swojej korespondencji Schoneus nawiązywał do wielu znakomitych myślicieli. Jego listy obejmują:

• „Viri doctissimi ad Andream Schoneum… epistola erudita” od J. Lipsiusa, wydane w Krakowie w 1602 roku; dla porównania: „Justi Lipsi… Epistoale duae ad… Joannem Comitem in Tenczin et Andream Schoneum”, również z 1602 roku,
• „J. Lipsius Epistolarum selectarum centuria quarta”, wydana w Antwerpii w 1605 roku, z wznowieniami także w 1607, 1613, 1637 oraz 1711 roku, w których znajdziemy różnorodne informacje na temat jego prac w rękopisach.

---

Oceń: Andrzej Schoneus

---