Kościół św. Wawrzyńca w Głogowie

---

Historia

Brzostów, który dawniej funkcjonował jako osobna miejscowość, obecnie stanowi część Głogowa. Kościół w tym miejscu zbudowany został około 1502 roku, zastępując wcześniejszą świątynię. Wśród architektów tego projektu znaleźli się Michał Horn oraz Hans Lincke. Warto zauważyć, że pierwsza wzmianka o świątyni pochodzi z 1399 roku, jednakże niestety uległa ona zniszczeniu w wyniku pożaru, który miał miejsce w połowie XV wieku.

Pomimo nielicznych przebudów, ogólna bryła kościoła pozostała niezmieniona od tamtej pory. Historia tego miejsca jest pełna interesujących wydarzeń; na przykład w 1639 roku szwedzka konnica znalazła tymczasowe zakwaterowanie w tej świątyni, natomiast w 1806 roku Francuzi wykorzystywali kościół jako miejsce do magazynowania amunicji. Po włączeniu Brzostowa do Głogowa, kościół św. Wawrzyńca stał się jedynym przedstawicielem średniowiecznej architektury, który przetrwał II wojnę światową w Głogowie.

Wnętrze kościoła jest również interesujące, ponieważ zachowały się w nim elementy wyposażenia, które pierwotnie pochodziły z kościoła św. Piotra, zburzonego w XIX wieku, znajdującego się w pobliżu Zamku Książąt Głogowskich. Wśród tych elementów znajduje się główny ołtarz oraz obraz w zakrystii, który przedstawia Maryję z Dzieciątkiem. Jest to tak zwany obraz różańcowy, na którym Maryja w lewej ręce trzyma różaniec, a w prawej berło.

Rys architektoniczny

Wyposażenie świątyni ma swoje źródło w późniejszych okresach historycznych. Barokowy ołtarz główny, który można zobaczyć w kościele, został przeniesiony z kaplicy różańcowej przy kościele dominikańskim, którym opiekuje się św. Piotr w Głogowie. Warto zaznaczyć, że ta konstrukcja ołtarza charakteryzuje się symetryczną budową.

Oba boczne ołtarze pochodzą z kościoła franciszkańskiego, który był dedykowany św. Stanisławowi. Przeniesienie tych ołtarzy miało miejsce w wyniku sekularyzacji, która nastąpiła w 1810 roku. Nowe elementy to płyty ołtarza przedstawiające rodzinę świętą, natomiast pozłacane rzeźby ukazujące świętego księcia Wacława oraz franciszkanina, św. Antoniego z Padwy, są natomiast starsze.

W roku 1933 przeprowadzono znaczne zmiany i usunięto wiele przeróbek z 1804 roku oraz wcześniejszych elementów barokowych. Dzięki tym zmianom kościołowi przywrócono jego gotycki charakter.

Świątynia została wybudowana w surowym stylu, wykorzystując cegłę w układzie polskim oraz częściowo kamień polny, głównie granit, w stylistyce gotyku. Jest ona orientowana i podparta zewnętrznymi filarami przyporowymi. Zauważyć można również czteropiętrową, kwadratową wieżę, zwieńczoną kopułą o kształcie ula. Wnętrze kościoła to jednonawowe rozwiązanie z prostokątnym prezbiterium. Nawa główna oraz chór mają po dwa przęsła, a pierwotnie nawa główna posiadała także trzy wąskie okna, które obecnie zostały zamurowane.

Na sklepieniach kościelnych można dostrzec barokowe malowidła, które zwracają uwagę swoją szczegółowością. Warto również wspomnieć, że we wnętrzu zachowały się dwa znaczne gotyckie portale pochodzące z czasów budowy świątyni, umieszczone w południowej i północnej ścianie nawy głównej. Nad jednym z portali, który prowadzi do zakrystii, znajduje się gotycki fresk przedstawiający Maryję w płaszczu, chroniącą swoich podopiecznych.

Prawdopodobnie na fresku ukazani są przedstawiciele rodu królewskiego, zakonnicy oraz duchowni. Temat maryjny, który można zaobserwować w tym dziele, uważany jest za jeden z najpopularniejszych motywów w średniowiecznej sztuce ikonograficznej. Warto dodać, że symbol płaszcza ma swoje korzenie w starożytności, gdzie kojarzony był jako znak władzy królewskiej. Ten fresk pochodzi z przełomu XV i XVI wieku i stanowi jeden z nielicznych zachowanych elementów tego rodzaju sztuki sakralnej w Polsce.

Wyposażenie

Wnętrze kościoła św. Wawrzyńca w Głogowie zachwyca swoją unikalną estetyką i bogatym wyposażeniem. Ambona, która przyciąga wzrok, ozdobiona jest dwoma tablicami z przykazaniami bożymi, co dodaje jej znaczenia liturgicznego. Na jej koszu znajdują się trzy płaskorzeźby, które przedstawiają postacie św. Katarzyny, Baranka Bożego oraz św. Wawrzyńca, co podkreśla ważność tych świętych w tradycji chrześcijańskiej.

Warto również zwrócić uwagę na późnogotycką chrzcielnicę, wykonaną z piaskowca, która ma średnicę 73 cm oraz wysokość 94 cm, a jej kształt jest ośmioboczny. Czasza chrzcielnicy obiegają inskrypcje: „Bem…+ Jakobe + Michel + Horn + Anno MCCCCCIX” (1509), co wskazuje na datę jej powstania oraz osoby związane z jej wykonaniem.

Nie można zapomnieć o jednym z najcenniejszych elementów świątyni, który obecnie znajduje się w nawie bocznej. Jest to drewniana Pieta z okresu budowy kościoła, przedstawiająca Maryję, trzymającą na kolanach umierającego Chrystusa. To dzieło sztuki wzbudza szczególną emocję i jest świadectwem głębokiej religijności oraz kunsztu rzemieślników z minionych epok.

Otoczenie

W otoczeniu kościoła św. Wawrzyńca miała miejsce znacząca historia związana z pobliską XVIII-wieczną świątynią ewangelicką. Choć budowla ta, podobnie jak kościół, przetrwała II wojnę światową bez poważniejszych uszkodzeń, to niestety, w latach 60. XX wieku, podjęto decyzję o jej rozbiórce.

---

Oceń: Kościół św. Wawrzyńca w Głogowie

---