Fort Gwiazda (niem. Fort Stern) to niezwykle fascynujący i zabytkowy obiekt, który znajduje się w Głogowie. Jego budowa miała miejsce w latach 1747–1749, a projekt powstał na zlecenie pruskiego monarchy, Fryderyka II Wielkiego. Po zdobyciu Głogowa władca postanowił zainicjować proces umacniania i ochrony tego strategicznego miasta przed potencjalnymi najeźdźcami.
Fort ten, zbudowany z myślą o obronie, odgrywał istotną rolę w systemie warowni pruskich, które miały na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno miastu, jak i okolicznym terenów. Jego historia oraz architektoniczne detale stanowią cenne dziedzictwo kulturowe regionu, atrakcyjne nie tylko dla miłośników historii, ale także dla turystów.
Historia
Fort Gwiaździsty zyskał swoje znaczenie w okresie wojen śląskich. W 1741 roku, gdy pruskie oddziały zdobyły miasto, zrodziła się potrzeba rozbudowy i modernizacji twierdzy. Inicjatywa modernizacji została podjęta przez Fryderyka II, a całość miała charakter bastionowy.
W latach 1747-1749 przebudowa fortu została zrealizowana według projektu Gerharda Corneliusa van Wallrawe. Podczas prac w XVIII wieku, głównie w dekadzie lat 70. i 80., fort zyskał nowe elementy inżynieryjne, w tym most zwodzony, tamy, śluzy oraz wały przeciwpowodziowe. Te ostatnie miały służyć do zalewania obszarów wokół fortu, co stanowiło dodatkową formę obrony.
Ostatnia większa przebudowa fortu miała miejsce w 1830 roku, kiedy to zrealizowano projekt półkolistego placu broni. Warto zaznaczyć, że w 1945 roku, fort był wykorzystywany przez wojska niemieckie, co świadczy o jego strategicznym znaczeniu przez wiele lat.
W 1832 roku obiekt fortyfikacyjny zmienił nazwę na fort Stern. W jego skład wchodziła nie tylko sama forteca, ale również dzieło obronne, które zostało opracowane w kontekście budowy dwukondygnacyjnego blokhauza kolejowego. W fortach te umieszczono stanowiska karabinowe i artyleryjskie, co miało na celu skuteczne zabezpieczenie wjazdu linii kolejowej do wnętrza fortyfikacji.
Ekshumacje
W grudniu 2016 roku miała miejsce istotna inicjatywa, zorganizowana przez fundację Pamięć, działającą jako przedstawiciel Ludowego Niemieckiego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi z siedzibą w Kassel. Prace sondażowe w fosie fortu zostały przeprowadzone zgodnie z zezwoleniem wojewody. Celem tych działań była ekshumacja szczątków żołnierzy niemieckich, którzy polegli w czasie II wojny światowej.
W wyniku tych prac, w maju 2019 roku, wydobyto szczątki 19 niemieckich żołnierzy. Podczas ekshumacji odnaleziono również cenne artefakty, takie jak nieśmiertelniki, kilkaset sztuk amunicji oraz kostki prasowanego trotylu. Te znaleziska nie tylko wskazują na tragiczne losy żołnierzy, ale także dostarczają cennych informacji na temat działań wojennych, jakie miały miejsce w tamtym okresie.
Wpis do rejestru zabytków
Data 31 lipca 2008 stanowi istotny moment w historii kaponierzy fortu Gwiaździstego, gdyż tego dnia została ona wpisana do rejestru zabytków. Otrzymała przy tym numer A/148 oraz ewidencyjny numer 089F3.
Przypisy
- Na terenie Głogowskiego Fortu Stern ekshumowano 19 żołnierzy z II Wojny Światowej (GALERIA!) [online], Zwiadowca Historii, 23.05.2019 r. [dostęp 26.07.2020 r.]
- a b Miasto Głogów - Gminna Ewidencja Zabytków Nieruchomych - karta ewidencyjna zabytku [online], sit.glogow.pl [dostęp 26.07.2020 r.]
- a b Prace sondażowe w fosie głogowskiego Fortu [online], TutajGLOGOW.pl | Głogowskie Informacje & Wydarzenia, 19.02.2016 r. [dostęp 26.07.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Fort Luneta w Głogowie | Fosa miejska w Głogowie | Turm Reduit | Twierdza GłogówOceń: Fort Gwiaździsty