August Ernst Leopold Schellenberg, urodzony 13 marca 1830 roku w Głogowie, był wybitnym kupcem oraz bankierem związanym z miastem Lwów.
Jego działalność nie ograniczała się jedynie do sfery finansowej – był także aktywnym członkiem Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie oraz znaczącym działaczem gospodarczym i społecznym, co podkreśla jego wpływ na rozwój lokalnej społeczności.
August Schellenberg zmarł w 1894 roku we Lwowie, pozostawiając po sobie ważne dziedzictwo w obszarze ekonomii i działalności społecznej.
Życiorys
Po zakończeniu edukacji w zakresie rachunkowości w Lipsku, August Schellenberg podjął pierwsze kroki zawodowe we Lwowie. W latach 1861–1870 pełnił funkcję głównego agenta Lipskiego Zakładu Ubezpieczeń od Ognia, obejmując obszar Galicji i Bukowiny. W roku 1871 założył i stał się właścicielem Domu Bankowego i Spedycyjnego pod nazwą „August Schelenberg i Syn”, który początkowo mieścił się przy ulicy Hetmańskiej 12, a później przy ulicy Karola Ludwika 1 w Lwowie. Jego firma działała nie tylko w zakresie operacji bankowych, ale również prowadziła hurtową sprzedaż cementu.
Instytucja ta zyskała na znaczeniu, stając się jedną z kluczowych na terenie Galicji. W 1911 roku, po latach działalności, została przejęta przez wiedeński Merkur Bank. Schellenberg był również zaangażowany w branżę ubezpieczeniową; pełnił rolę reprezentanta i generalnego agenta w Towarzystwie Ubezpieczeń „Victoria” we Lwowie od 1871 do 1875 roku. W latach 1860–1864 był generalnym agentem, a następnie dyrektorem generalnym agencji Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie i Rentę „Ankier” („Kotwica”) w Wiedniu, a także reprezentantem tego towarzystwa w latach 1876–1892.
Schelenberg aktywnie uczestniczył w życiu społecznym. Od 1880 do 1894 roku był członkiem oddziału lwowskiego Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, gdzie współdziałał jako działacz i członek Komitetu GTG. Efektem jego pracy była również redakcja miesięcznika „Nadzieja” w Lwowie w latach 1886–1897, który poruszał zagadnienia ekonomiczne i ukazywał się jako dwutygodnik, zawierający aktualne informacje dotyczące rynku oraz papierów wartościowych.
Ale Schellenberg nie ograniczał swojej działalności tylko do sfery gospodarczej. Był zaangażowany w pomoc społeczną, pełniąc funkcję cenzora w 1883 roku oraz członka wydziału Krajowego Stowarzyszenia Patriotycznej Pomocy Czerwonego Krzyża (mężczyzn) w latach 1884–1891. Później, od 1892 do 1894 roku, działał również w Krajowym Stowarzyszeniu Czerwonego Krzyża, które skupiało zarówno mężczyzn, jak i kobiety w Galicji.
August Schellenberg był także aktywny w działalności publicznej jako asesor ze stanu kupieckiego w senacie spraw handlowych przy Sądzie Krajowym we Lwowie w latach 1867–1870. Był członkiem Izby Przemysłowo-Handlowej w Lwowie w różnych kadencjach: 1867–1869, 1872–1873, oraz 1875–1878. Ponadto, w latach 1884–1890 uczestniczył w pracach Krajowej Komisji zajmującej się przemysłem domowym i rękodzielniczym.
Na koniec jego bogate życie zakończyło się, gdy został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii Górnej Austrii i Galicji.
Rodzina
August Schellenberg pochodził z pruskiego Śląska i wyznawał wiarę ewangelicko-augsburską. Jego osoba oraz cała rodzina przeszły proces polonizacji. Zawarł związek małżeński z Karoliną Marią Werner, która przysnikła na świat 19 sierpnia 1843 w Lwowie. W latach 1884–1891 aktywnie uczestniczyła w działalności Krajowego Stowarzyszenia Dam Patriotycznej Pomocy Czerwonego Krzyża w Galicji, a później, w okresie 1892-1895, była członkinią wydziału Krajowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam dla Galicji.
August i Karolina wychowali pięcioro dzieci: Artura, Othmara, Pawła, Augusta oraz Gizelę. Ich syn Artur Leopold Karol (1862-1908) uzyskał wykształcenie prawnicze, a w 1894 roku został właścicielem Domu bankowego oraz spedycyjnego działającego pod firmą „August Schellenberg i Syn” we Lwowie. Od 1896 pełnił rolę reprezentanta Towarzystwa Ubezpieczeń na życie i rentę „Ankier” (znane także jako „Kotwica”) w Wiedniu. Ponadto był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” we Lwowie w roku 1903 oraz sędzią obywatelskim przy c. k. Sądzie Krajowym we Lwowie. Zmarł i został pochowany na Łyczakowie.
Jeden z ich synów, August, wcielił się w rolę redaktora i wydawcy miesięcznika „Nadzieja”, który funkcjonował w latach 1897-1914. Inny syn, Paweł, związany z rynkiem bankowym, prowadził wspólnie z Kreyserem dom bankowy „Kreyser i Schellenberg” we Lwowie. Niestety, po krachu na giełdzie wiedeńskiej w 1895 roku oraz niewłaściwym udzieleniu kredytów, w tym dla Romana Drohojewskiego, a także wskutek zerwania umowy przez wspólnika, Paweł doprowadzony do rozpaczy popełnił samobójstwo 18 lipca 1898 roku.
Ostatni syn, Leopold, był lekarzem ginekologiem i prowadził prywatny gabinet przy ul. Czarnieckiego 12 we Lwowie. Podobnie jak jego bracia, również był zaangażowany w Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Ich wnuk, August, który ukończył gimnazjum realne imienia Adama Mickiewicza we Lwowie w 1913 roku, zginął jako aspirant artylerii armii austro-węgierskiej 4 listopada 1915 roku na froncie wschodnim, w czasie walk pod Maniewiczami.
Przypisy
- Anna Olewnik, „Miesięcznik dla buchalteryi” – pierwsze polskie czasopismo fachowe z zakresu księgowości, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” tom 97 (153), 2018, s. 182.
- Paweł Grata, Bank Krajowy. Osobliwości bankowości galicyjskiej, w Historia bankowości na ziemiach polskich, „Mówią Wieki” nr 1 (648), 2020, s. 66, online [28.02.2020].
- Siódme sprawozdanie Dyrekcji Wyższego Gimnazjum Realnego im. A. Mickiewicza we Lwowie za lata 1915–1916 i 1916-1917, Lwów 1917, s. 9.
- Bank Krajowy Królestwa Galicyi i Lodomeryi z W. Księstwem Krakowskiem, Lwów 1900, s. 42.
- a b c Józef Wilczykowski, Lwów, jego rozwój i stan kulturalny oraz przewodnik po mieście, Lwów 1907, s. 9, 54.
- Pamiętnik IV Zlotu Sokolstwa Polskiego we Lwowie w dniach 27–29 czerwca 1903, Lwów 1904, s. 141 Śląska Biblioteka Cyfrowa – wersja elektroniczna.
- Ze Lwowa, „Kurier Poranny” R. 22, nr 197 z 18.07.1898 r., s. 4.
- Ze świata, „Kurier Warszawski”, R. 78, nr 203 z 25.07.1898 r., s. 5.
- Franciszek Reichma, Książka adresowa stołecznego miasta Lwowa, Lwów 1897, s. 147, 202.
- Wojciech Morawski, Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Warszawa 1998, s. 81.
- Hof- und Staats-Handbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie: für das 1882, Wien 1882, s. 154.
- Arkadiusz Kleczewski, Księga adresów miasta Lwowa. Wydanie nowe, Lwów 1883, s. 11, 16.
- Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861, s. 481; 1862, s. 503; 1863, s. 517; 1864, s. 529; 1865, s. 546; 1866, s. 564.
- Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1867, s. 181; 1868, s. 181; 1869, s. 103.
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1884, s. 593; 1885, s. 593; 1886, s. 593; 1887, s. 593; 1888, s. 593; 1889, s. 692; 1890, s. 692; 1891, s. 692; 1892, s. 690; 1893, s. 690; 1894, s. 690; 1895, s. 690.
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1887, s. 209; 1888, s. 209; 1889, s. 233; 1890, s. 233.
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1871, s. 498; 1872, s. 499; 1873, s. 515; 1874, s. 559; 1875, s. 547.
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1860, s. 321; 1861, s. 481; 1862, s. 504.
- Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 112.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Emil Lange | Helmut Bischoff | Mirosław Różański | Jerzy Skorupka | Alexander Heinrich von ThileOceń: August Schellenberg (bankier)